Бөрісырғақ

 

Табиғаттың қасиетті құбылыстарының бірі – шамамен 17-25 ақпан аралығында болатын бұршақ жауып, қарлы боран соғатын қатты салқын қазақтар арасында бөрісырғақ («бөрі» – қасқыр, «сырғақ» – көңілді сөзінен) деп аталады. Дәл осы уақытта қасқырлардың жұптасу кезеңі басталады. Жыл сайын небәрі 5-6 күнге созылатын күйлеу кезеңінде ұрғашыға ілесіп жүрген қасқырлар оны табыннан бөліп алып, жұптасып, ұрпақтарын дүниеге әкелу үшін қауіпсіз жерлерге орналасады. Бұл кезеңде қазақтарда қасқыр аулауға тыйым салынған. Тыйымдар адамның киелі жануарларға деген мінез-құлқын реттейді және ерекше мәдени орынға ие. Қазақтар мен жалпы түркілер үшін тыйымды бұзу табиғат пен адам арасындағы үйлесімді қарым-қатынасты бұзу болып табылады, ол үшін әрқашан қаһар/жаза болады. Нышандық тұрғыдан қасқыр-тотем сонымен қатар метафоралық түрде шекаралардың қиылысуымен, әртүрлі шекаралық және бұрылыс кезеңдерімен немесе сәттерімен байланысты. Сондықтан да қазақтар әлемінің дәстүрлі бейнесінде қасқыр осы, шын мәнінде, қауіпті табиғи құбылыс – бөрісырғақтың қайнар көзі ретінде түсініледі.

.